Οι παιδικοί εφιάλτες που ζωντάνεψαν

Το πραγματικό και το παράλογο εναλλάσσονται σε μια πορεία προς την τρέλα στο «Στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς, με τους Θάλεια Ματίκα και Ιάσονα Παπαματθαίου.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

31/1/2017

Από τον Σάκη Ιωαννίδη

Το πραγματικό και το παράλογο εναλλάσσονται σε μια πορεία προς την τρέλα στο «Στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς, με τους Θάλεια Ματίκα και Ιάσονα Παπαματθαίου.

«Συμφωνώ –σχετικά με του Γκρίφιν το φάντασμα, ή ό,τι κι αν ήταν– πως η εμφάνισή του πρώτα στο αγοράκι σε μια τόσο τρυφερή ηλικία, προσθέτει μια ξεχωριστή χροιά. Αλλά, από ό,τι ξέρω δεν είναι η πρώτη φορά που αυτές οι χαριτωμένες εμφανίσεις μπλέκουν στα δίχτυα τους ένα παιδί. Αν το παιδί προσθέτει στην εντύπωση άλλο ένα στρίψιμο της βίδας, τι θα λέγατε για δύο παιδιά;». Ετσι ξεκινάει το μυθιστόρημα «Το στρίψιμο της βίδας» (εκδ. Ζαχαρόπουλος, μτφρ. Κοσμάς Πολίτης) του Χένρι Τζέιμς για να εισαγάγει τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι καταβύθισης στο σκοτάδι του ανθρώπινου μυαλού και στη μοναχική πορεία προς την τρέλα. Η φαινομενικά φυσιολογική 20χρονη γκουβερνάντα της Φλώρας και του Μάιλς στην επαρχία του Λονδίνου αρχίζει και δημιουργεί τη δική της πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην καταστροφή. «Κάτω από τον μύθο υπάρχει το αιώνιο ερώτημα πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Τι σημαίνει ένα ασφυκτικό, καταπιεστικό περιβάλλον για την ανατροφή ενός παιδιού και τι κατάλοιπα αφήνει στη ζωή του. Αυτή η κοπέλα μετουσιώνει τους παιδικούς της εφιάλτες σε οράματα και φθάνει σε ακραία σημεία, προκειμένου να προστατεύσει, όπως νομίζει, τα δύο παιδιά που βρίσκονται υπό την εποπτεία της», λέει στην «Κ» η ηθοποιός Θάλεια Ματίκα, που υποδύεται την κεντρική ηρωίδα στην ομώνυμη παράσταση στο θέατρο Ανεσις με τον Ιάσονα Παπαματθαίου, ο οποίος επωμίζεται τους υπόλοιπους ρόλους.

Το έργο γράφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, σε μια εποχή όπου οι επιθυμίες λογίζονταν ως «ανηθικότητα», ενώ, σύμφωνα με τον μύθο, η νεαρή γκουβερνάντα μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον σεξουαλικής και θρησκευτικής καταπίεσης προτού εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα των ψυχολογικών της προβλημάτων, στοιχείο που κάνει τη νουβέλα του Τζέιμς κάτι περισσότερο από μια ιστορία φαντασμάτων. «Ο συγγραφέας ασκεί εμμέσως έντονη κοινωνική κριτική για την εποχή του, αλλά αυτά τα ζητήματα είναι διαχρονικά. Μας απασχολούν και σήμερα όσο και πριν από δύο αιώνες. Σε ένα άλλο επίπεδο, ο συγγραφέας θίγει και το ζήτημα της διαφορετικότητας. Ο μικρός Μάιλς είναι ένα ιδιαίτερο παιδί, μάλλον δυσλεκτικό, που εξοστρακίζεται από το σχολείο του γι’ αυτό τον λόγο», σημειώνει η κ. Ματίκα.

Την παράσταση σκηνοθετεί ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος, ο οποίος επιμελείται τη μουσική και τους φωτισμούς και επιπλέον έχει διασκευάσει το κλασικό έργο παρουσιάζοντας έναν «ελεύθερο συνειρμό» με διαφορετικό τέλος, όπως επισημαίνει η κ. Ματίκα. «Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος τοποθέτησε την ιστορία σε ένα περιβάλλον εφιαλτικό, ονειρικό, περισσότερο ψυχαναλυτικό. Υπάρχει μια ατμόσφαιρα θρίλερ με κινηματογραφικά στοιχεία και οπτικοακουστικά εφέ που ξεφεύγει από τις θεατρικές συμβάσεις», τονίζει.

Διαχρονικό έργο

Το κλασικό έργο του Χένρι Τζέιμς έχει γνωρίσει πολλές διασκευές και μεταφορές στο θέατρο και τον κινηματογράφο. «Οι Αθώοι» του Τζακ Κλέιτον με την Ντέμπορα Κερ στον κεντρικό ρόλο και «Ο επισκέπτης της νύχτας» του Μάικλ Ουίνερ με τον Μάρλον Μπράντο, που εξιστορεί τα γεγονότα πριν από την έλευση της γκουβερνάντας, είναι ορισμένες από τις πιο γνωστές, ενώ το 1954 ο συνθέτης Μπέντζαμιν Μπρίτεν μετέφερε το έργο στην όπερα. Γράφονται σήμερα διαχρονικά έργα; «Οχι και γι’ αυτό γυρνάμε πάντα στα κλασικά και τα αναπροσαρμόζουμε. Γράφονται ωραία έργα αλλά δεν είναι διαχρονικά. Μπορεί να είναι πρωτοπόρα σήμερα αλλά σε δέκα χρόνια έχουν ξεπεραστεί, ενώ τα κλασικά αριστουργήματα παραμένουν σύγχρονα», μας λέει η κ. Ματίκα.«Το στρίψιμο της βίδας», θέατρο Ανεσις, Δευτέρα και Τρίτη 9 μ.μ

in Δημοσιεύματα 0 comments

Θάλεια Ματίκα: «…Εύχομαι το 2017 να είναι πιο τυχερό για τη χώρα μας…»

Η ηθοποιός μιλά με αφορμή την παράσταση «Το στρίψιμο της βίδας»

Τρίτη, 17 Ιανουαρίου 2017

 Γιώργος Σ. Κουλουβάρης

Αποτελώντας διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος τρόμου του Χένρι Τζέιμς, το θεατρικό έργο του Τζέφρι Χάτσερ παρουσιάζεται, σε σκηνοθεσία του Δημοσθένη Παπαδόπουλου, στο θέατρο Άνεσις,  έως τις 31 Ιανουαρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9 το βράδυ.

Η Θάλεια Ματίκα χάνεται στη δίνη των αισθήσεων και των  παραισθήσεων, και μιλά για το έργο και για τα συναισθήματά της για τη σημερινή Ελλάδα.

Μιλήστε μας για το έργο και για το μυθιστόρημα, πάνω στο οποίο βασίστηκε.Βασισμένος στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χένρι Τζέιμς, ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος κάνει έναν ελεύθερο προσωπικό συνειρμό πάνω στις υπαινικτικές ιδέες του συγγραφέα για το πραγματικό και το υπερπραγματικό. Μία γκουβερνάντα αναλαμβάνει χρέη παιδαγωγού σε μία απομονωμένη έπαυλη. Ο γοητευτικός της κύριος τής έθεσε έναν όρο: να μην τον ενοχλήσει ποτέ. Γοητεύεται από τη γνωριμία με τη μικρή της μαθήτρια, ενώ, ύστερα από δύο μέρες, γνωρίζει και τον νεαρό μαθητή της, που επιστρέφει από το σχολείο, στο οποίο φοιτούσε, αποβεβλημένος, εξαιτίας της διαγωγής του. Σταδιακά, η γκουβερνάντα αρχίζει να βλέπει φασματικές – ή μήπως όχι; – παρουσίες που δεν γνωρίζει και καταλήγουν να γίνουν για την ίδια εμμονή.

Πώς το προσεγγίζει ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος;Με ευαισθησία, τρυφερότητα, σκληρότητα, φαντασία. Ένα παραμύθι για ενήλικους που, άλλοτε, είναι ρομαντικό και, άλλοτε, εφιαλτικό. Ο καθένας μπορεί να κάνει τους δικούς του συνειρμούς πάνω στην ιστορία που παρακολουθεί, χωρίς να είναι ποτέ σίγουρος για το τι συμβαίνει πραγματικά. Η υποκειμενική αντίληψη είναι διαφορετική για κάθε έναν από τους ήρωες που εμφανίζεται επί σκηνής. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, κάτι ανάλογο φαντάζομαι ότι θα ισχύει και για το σώμα των θεατών. Πρόκειται για ένα αινιγματικό θρίλερ για δυνατούς λύτες.

Ανάμεσα σε τι ακροβατεί η παράσταση;

Ανάμεσα στο πραγματικό και το υπερπραγματικό, την αίσθηση και την παραίσθηση, την αγωνία, την υπαινικτικότητα και τον ίδιο τον φόβο του θανάτου. Το τρομακτικό στο έργο δεν είναι η ύπαρξη των φαντασμάτων, αλλά ότι οι καταπιεσμένοι εαυτοί των ηρώων εμφανίζονται και οι ήρωες τούς αποκαλούν φαντάσματα.

Σκιαγραφείστε μας τους ήρωές της.Η γκουβερνάντα διακρίνεται για το πολύ δυνατό ένστικτο του καθήκοντος και για τον πολύ υψηλό δείκτη συναισθηματικής ευφυΐας. Γύρω της, συμβαίνει κάτι οξύμωρο. Περιστοιχίζεται από χάρτινους ήρωες, οι οποίοι, ίσως, είναι πιο αληθινοί από τη φαινομενική πραγματικότητα. Είναι μία καταπιεσμένη γυναίκα, που έχει μεγαλώσει σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον πουριτανισμού και έχει γαλουχηθεί με ακραίες συντηρητικές αντιλήψεις. Όταν φτάνει στην έπαυλη, γοητευμένη από τον κύριο του σπιτιού, ο οποίος είναι απών, οι φοβίες της βγαίνουν στην επιφάνεια, προσωποποιημένες στα άτομα που την περιβάλλουν: δύο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, και τη γηραιά οικονόμο του σπιτιού.

Πώς εξελίσσεται η πλοκή του έργου;

Εκεί που κάτι αισθάνεσαι να ολοκληρώνεται, κάτι αρχίζει, και το αντίστροφο. Ένας λαβύρινθος σκέψεων, συναισθημάτων και δράσεων που ακροβατούν ανάμεσα στον ρεαλισμό και το υπερβατικό. Όλα εξελίσσονται σαν ένα άγριο και εφιαλτικό παραμύθι μέσα στο ερωτικά και σεξουαλικά καταπιεσμένο μυαλό της ηρωίδας. Ο φόβος. Η καταπιεσμένη επιθυμία. Ο τρόμος μπροστά στη συναισθηματική σύνδεση. Η σεξουαλική επιθυμία. Ο πουριτανισμός. Τα κοινωνικά και θρησκευτικά “πρέπει”. Οι ψυχαναλυτικοί καθρέφτες. Η πολλαπλότητα του εαυτού. Το κακό μέσα μας. Το κακό στον άλλον. Οι προβολές.

Πώς αισθάνεστε για τη σημερινή Ελλάδα;Αισιόδοξα θλιμμένη. Εύχομαι το 2017 να είναι πιο τυχερό για τη χώρα μας.

Τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση;

Συσπείρωση και ομαδικό πνεύμα.

Ταυτότητα παράστασηςΜετάφραση – σκηνοθεσία – μουσική επιμέλεια: Δημοσθένης Παπαδόπουλος, σκηνικά: Σταύρος Λίτινας, κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη, εικαστική επιμέλεια: Αλίνα Αναστασιάδη, φωτογραφίες: Μελίνα Δόσιου, video – trailer: Filmotomy. Παίζουν: Θάλεια Ματίκα, Ιάσων Παπαματθαίου.

Βρείτε το άρθρο στο http://www.naftemporiki.gr/story/1191603/thaleia-matika-euxomai-to-2017-na-einai-pio-tuxero-gia-ti-xora-mas

in Δημοσιεύματα 0 comments

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΘΑΛΕΙΑ ΜΑΤΙΚΑ «Το στρίψιμο της βίδας»: Μια παραίσθηση επί σκηνής

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – Iefimerida.gr

Μια παράσταση για δύο πρόσωπα ανάμεσα στο πραγματικό και το υπερπραγματικό, την αίσθηση και την παραίσθηση.

Το θέατρο Άνεσις υποδέχεται το Δημοσθένη Παπαδόπουλο. Από τις 10 Ιανουαρίου θα υπογράφει τη σκηνοθεσία στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα τρόμου «Το στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς, με τους Θάλεια Ματίκα και Ιάσονα Παπαματθαίου.

Οπως αναφέρει και η Θάλεια Ματίκα στο iefimerida.gr, βασισμένος στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χένρι Τζέημς, ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος κάνει έναν ελεύθερο προσωπικό συνειρμό πάνω στις υπαινικτικές ιδέες του συγγραφέα για το πραγματικό και το υπερπραγματικό.

Μία γκουβερνάντα, αναλαμβάνει χρέη παιδαγωγού σε μία απομονωμένη έπαυλη. Ο γοητευτικός κύριός της, της έθεσε έναν όρο, να μην τον ενοχλήσει ποτέ.
Γοητεύεται από τη γνωριμία με τη μικρή της μαθήτρια ενώ ύστερα από δύο μέρες γνωρίζει και τον νεαρό μαθητή της ο οποίος επιστρέφει από το σχολείο στο οποίο φοιτούσε, αποβεβλημένος εξαιτίας της διαγωγής του.

«Σταδιακά, η γκουβερνάντα αρχίζει να βλέπει φασματικές-ή μήπως όχι- παρουσίες που δεν γνωρίζει και καταλήγουν να γίνουν για την ίδια εμμονή» αναφέρει η Θάλεια Ματίκα.

Ποιο είναι το στοιχείο που σας γοητεύει, ή ίσως σας δυσκολεύει στο ρόλο σας;
«Ο εγκλωβισμός σε ένα διανοητικό παιχνίδι μεταφυσικών φαινομένων δεν είναι κάτι που μπορεί να αποτυπώσεις και να προσεγγίσεις εύκολα,ο πήχης είναι ιδιαιτέρως υψηλός,επομένως η διαδικασία της δουλειάς γίνεται πολύ γοητευτική».

Σας επέλεξε ή επιλέξατε τον Δημοσθένη Παπαδόπουλο; Τι φέρνει μαζί του από το Βερολίνο όπου ζει;
«Ο Δημοσθένης είναι ένας καλλιτέχνης που γνωρίζει πάρα πολύ καλά ο παραγωγός της δουλειάς, ο Τάσος Ιορδανίδης και τον εκτιμά πολύ. Πέρα από το ενστικτώδες ταλέντο του φέρει μια αύρα ακραίου επαγγελματισμού και μία αμίμητη τελειομανία. Είναι πολύ όμορφο επίσης να ταξιδεύω στο μυαλό ενός άλλου μεγάλου παραμυθά μετα τον Ντοστογιέφσκι, τον Χένρι Τζέημς».

Θάλεια Ματίκα, Ιάσων Παπαματθαίου

Αισθήσεις κ παραισθήσεις και ο φόβος του θανάτου επί σκηνής. Πόσο αντανακλά στην ζωή σας έξω από το θέατρο;
«Καθόλου από όσο ξέρω, από όσο ελπίζω ότι ξέρω και από όσα μου λένε οι άνθρωποι που συναναστρέφομαι. Χωρίς να λέω ότι δεν αγαπώ τη μαγεία,με γεμίζει ο ρεαλισμός».

Έξω από τους προβολείς κ τα φλας των περιοδικών στην πρεμιέρα, πώς είναι η καθημερινότητα για μια μητέρα, εργαζόμενη, σύζυγο, που έχει να σκεφτεί ίσως κ τα οικονομικά του θεάτρου, εκτός από το ρόλο της.
«Όπως κάθε άλλης εργαζόμενης γυναίκας, συντρόφου, μητέρας. Μπροστά στους ανευ ουσίας προβολείς και τα ασήμαντα φλας φοράω φανταστικά γυαλιά ηλίου».

Σας έκαναν εντύπωση και θα θέλατε να τα προτείνετε. Βιβλίο, cd, παράσταση, ταινία, μαγαζί;
«Μου άρεσε πολύ το 1984 σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου, ένα πολύ ενδιαφέρων βιβλίο που διαβάζω αυτή την περίοδο είναι  «Η Μεταμόρφωση» του Johnson A.Robert, το cd μίας Βερολινέζας πλανόδιας μουσικού που μου έδωσε ο Δημοσθένης και κομμάτια της ακούγονται και στην παράσταση. Όσο για μαγαζί,που χρόνος!».

Τι να πάρει μαζί του το 2016 και τι να φέρει το 2017;
«Να πάρει τα παιδικά δάκρυα φόβου, πόνου και απόγνωσης και να φέρει χαμόγελα αισιοδοξίας που θα φωτίζουν τον κόσμο και θα κάνουν την καθημερινότητα λίγο πιο υποφερτή».

Διασκευή – Σκηνοθεσία – Μουσική επιμέλεια -Φωτισμοί: Δημοσθένης Παπαδόπουλος

 

Το Στρίψιμο της βίδας, Ένας ελεύθερος συνειρμός πάνω στο έργο του Χένρι Τζέημς από το Δημοσθένη Παπαδόπουλο

Πρεμιέρα στις 10 Ιανουαρίου
Παίζουν: Θάλεια Ματίκα, Ιάσων Παπαματθαίου
Διασκευή – Σκηνοθεσία – Μουσική επιμέλεια -Φωτισμοί: Δημοσθένης Παπαδόπουλος
Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Δευτέρα & Τρίτη στις 21.00

θέατρο ΑΝΕΣΙΣ, Λ. Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι, Τηλ. 2107488881-2

Πηγή: «Το στρίψιμο της βίδας»: Μια παραίσθηση επί σκηνής [εικόνες & τρέιλερ] | iefimerida.grhttp://www.iefimerida.gr/news/310760/stripsimo-tis-vidas-mia-paraisthisi-epi-skinis-eikones-treiler#ixzz4VvNYSX00

in Δημοσιεύματα 0 comments

Δημοσθένης Παπαδόπουλος: «Το καλλιτεχνικό υλικό της Ελλάδας είναι απίστευτα ισχυρό, αλλά ανεκμετάλλευτο»

Ιανουάριος 03, 2017
Συνέντευξη στη Στέλλα Χαραμή για το Monopoli.gr
Μετά από έξι χρόνια απουσίας στη Γερμανία όπου εργάστηκε σαν ηθοποιός αφηγείται το χρονικό της «απόδρασης» κι επιστρέφει στην αθηναϊκή σκηνή για να σκηνοθετήσει «Το στρίψιμο της βίδας».
Δημοσθένης Παπαδόπουλος: «Το καλλιτεχνικό υλικό της Ελλάδας είναι απίστευτα ισχυρό, αλλά ανεκμετάλλευτο»

Δεν θα είχαν πολλοί συνάδελφοι του, τουλάχιστον της γενιάς και των δυνατοτήτων του, την ίδια τόλμη να τα παρατήσουν όλα και να ζήσουν σε μια ξένη χώρα. Μέσα σε μια νύχτα, ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος πήρε τη μεγάλη απόφαση να πετάξει για το Βερολίνο κι ας είχε κάπως στρωμένη τη ζωή του στην Αθήνα (ύστερα από 20 χρόνια επαγγελματικής πορείας) κι ας μην μιλούσε «γρι» Γερμανικά. Έξι χρόνια μετά, με ένα κύκλο καινούργιων εμπειριών ζωής και τέχνης να τον συνοδεύουν – αλλά και μ’ ένα πτυχίο Γερμανικών – επιστρέφει στην Ελλάδα για να μαζέψει λίγο από το φως της. Έπειτα από τον «Καζιμίρ και Καρολίνα» του Χόρβατ που ανέβασε τον περασμένο χειμώνα στο Cartel επανακάμπτει σκηνοθετικά με «Το στρίψιμο της βίδας» του Τζέιμς Χένρι στο θέατρο «Ανεσις». Και παρότι στη Γερμανία εργάστηκε αποκλειστικά ως ηθοποιός, στην Ελλάδα ανοίγει έναν καινούργιο δρόμο ως σκηνοθέτης.

Τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχετε απομακρυνθεί από το κομμάτι της ερμηνείας και έχετε αφιερωθεί στη σκηνοθεσία. Πως το εξηγείτε όλο αυτό;

Με ενδιαφέρει πολύ η σκηνοθεσία. Με ενδιαφέρει πολύ και η μετάφραση. Τα τελευταία έξι χρόνια έπαιξα σαν ηθοποιός μόνο στην Γερμανία. Απομακρύνθηκα σαν ηθοποιός μόνο από την Ελλάδα. Ήθελα καινούργιες προκλήσεις, ήθελα ανανέωση. Αλλά επί της ουσίας δεν ξεχωρίζω τις ιδιότητες ηθοποιού – σκηνοθέτη. Όταν παίζω σαν ηθοποιός λειτουργώ και ως σκηνοθέτης. Και το ανάποδο. Όταν σκηνοθετώ μπαίνω και στον ρόλο του ηθοποιού – δεν γίνεται διαφορετικά. Το θέατρο είναι σύνθεση. Δεν μπορείς να λειτουργείς μονοδιάστατα. Ο καλός ηθοποιός οφείλει να είναι και σκηνοθέτης με έναν τρόπο.

Τι έχει αλλάξει μέσα σας καλλιτεχνικά και σε υπαρξιακό επίπεδο αυτά τα τελευταία χρόνια;

Είμαι πιο συμφιλιωμένος με τους φόβους μου. Αγάπησα τις αδυναμίες μου. Είμαι πιο δεκτικός.

Ποιοι είναι οι φόβοι σας; Και σε τι δεν είχατε ανοχή;

Δεν έχω ανοχή στην έλλειψη ευγένειας. Στον φθόνο. Και στην προχειρότητα. Ως προς τους φόβους μου η απάντηση είναι πολύ δύσκολη. Δεν είναι πολύ εύκολο να τους εντοπίσεις. Πολλές φορές ονοματίζεις κάτι ως φόβο και αργότερα συνειδητοποιείς ότι αυτό ήταν μόνο το προσωπείο. Και ο πραγματικός φόβος είναι κάτι τόσο κρυμμένο, που ούτε καν το είχες υποψιαστεί. Σίγουρα πάντως είχα για πολύ καιρό φόβο στην συναισθηματική εμπλοκή.

Δεν φοβηθήκατε να φύγετε για τη Γερμανία, σχεδόν χωρίς δεύτερη σκέψη. Τι έχει μεσολαβήσει στο μεσοδιάστημα;

Έμεινα και δούλεψα στην Γερμανία έξι χρόνια. Ήταν μια απίστευτη εμπειρία για μένα και μια ανανέωση προσωπική και καλλιτεχνική που την είχα ανάγκη. Δεν θα συνεχίσω όμως να μένω μόνιμα εκεί. Για εμάς τους ανθρώπους της Μεσογείου η έλλειψη ήλιου είναι κάτι βασανιστικό. Όμως το Βερολίνο είναι πια ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή μου. Θα βρίσκομαι συχνά εκεί αλλά τον περισσότερο χρόνο θα ζω στην Ελλάδα.

Papadopoulos Dimos3

Τι αφήνατε πίσω σας φεύγοντας;

Δεν ήθελα τίποτα ν’ αφήσω. Ήθελα να βρω. Ένιωθα ότι δεν έβρισκα τίποτα καινούργιο πια στην Ελλάδα.

Είπατε ή νιώσατε ποτέ «μετανάστης στη Γερμανία»;

Ποτέ. Ακριβώς το αντίθετο. Ίσως γιατί ήμουν τυχερός και δούλεψα αμέσως εκεί στο θέατρο.

Είμαι πιο συμφιλιωμένος με τους φόβους μου. Αγάπησα τις αδυναμίες μου. Είμαι πιο δεκτικός

Η πιο ισχυρή ανάμνηση σας ως ηθοποιός εκεί;

Όταν έπαιξα την Ολίβια στη «Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ στο Ernst Deutsch Theater στο Αμβούργο. Ήταν ο πρώτος μου πρωταγωνιστικός ρόλος στα γερμανικά και η ιδέα ότι παίζει άντρας την Ολίβια ήταν η βάση της σκηνοθεσίας. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι η ευθύνη και το βάρος ήταν τεράστια. Είχε όμως πολύ μεγάλη επιτυχία. Η παράσταση βραβεύτηκε μάλιστα ως η καλύτερη σκηνοθεσία εκείνης της χρονιάς.

Τι έχετε κερδίσει και τι έχετε χάσει δουλεύοντας στο Βερολίνο – και από τη σχετική αποστασιοποίηση από τα ελληνικά πράγματα;

Μόνο κέρδισα. Κέρδισα καινούργιες εμπειρίες. Έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης. Επίσης επανεκτίμησα κάποια πράγματα στην Ελλάδα βλέποντάς τα από απόσταση.

Όπως;

Το φως της Ελλάδας είναι για μένα – όπως και για τους περισσότερους Έλληνες νομίζω – απαραίτητο. Η έλλειψη φωτός στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης είναι κάτι βασανιστικό. Κακά τα ψέματα, ζούμε σε μία από τις ομορφότερες χώρες του κόσμου. Ακόμα και τώρα που υπάρχει οικονομική εξαθλίωση.

Στο επαγγελματικό κομμάτι;

Στο Βερολίνο επαγγελματικά ένιωθα περισσότερο εξοικειωμένος. Όταν δουλεύω εδώ πολλοί με κατακρίνουν ως τελειομανή και πολύ δύσκολο άνθρωπο. Κι αυτό επειδή στην δουλειά μου απαιτώ τα πράγματα να γίνονται όπως πρέπει και στην ώρα τους. Στην Γερμανία ήμουν ένας κανονικός επαγγελματίας.

Και η ποιότητα ζωής;

Σε κάποια πράγματα η Γερμανία είναι φυσικά σε πολύ καλύτερο επίπεδο. Οι κοινωνικές παροχές, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι συνθήκες εργασίας κτλ. δεν συγκρίνονται με την Ελλάδα. Αλλά το να μπορείς να οδηγείς στην Αθήνα με ανοιχτό παράθυρο και να σε λούζει ο ήλιος, το να είσαι σε μισή ώρα στην θάλασσα και σε μια-δυο ώρες σε ένα νησί είναι κι αυτό ποιότητα ζωής. Εξαρτάται τι χρειάζεσαι κάθε φορά.

Papadopoulos Dimos4

Κάνετε συγκρίσεις ανάμεσα στις δύο θεατρικές πραγματικότητες που γνωρίζετε;

Δεν μου αρέσει γενικά να κάνω συγκρίσεις. Πιστεύω όμως ότι το καλλιτεχνικό υλικό της Ελλάδας είναι απίστευτα ισχυρό αλλά ανεκμετάλλευτο.

Υπό ποια έννοια;

Το υλικό – η πρώτη ύλη – του καλλιτεχνικού δυναμικού είναι πολύ δυνατή αλλά παραμένει ανεκμετάλλευτο γιατί το κράτος δεν επενδύει στον πολιτισμό. Δεν υπάρχει καμία οργανωμένη και μεθοδευμένη παιδεία. Δεν υπάρχει στόχος. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει στην Γερμανία. Εκεί το κράτος επενδύει στον πολιτισμό. Θεωρεί τον πολιτισμό κάτι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξη της χώρας. Εδώ μας αρκεί να μιλάμε για τους μεγάλους της αρχαιότητας και να είμαστε περήφανοι γι΄ αυτούς.

Όταν δουλεύω εδώ πολλοί με κατακρίνουν ως τελειομανή και πολύ δύσκολο άνθρωπο. Στη Γερμανία ήμουν ένας κανονικός επαγγελματίας
Επιστρέφετε σκηνοθετώντας το «Στρίψιμο της βίδας», ένα έργο που δίνει τη δυνατότητα διαφόρων εκδοχών πραγματικότητας. Πως το προσεγγίζετε;

Σαν εφιάλτη. Σαν ένα άγριο παραμύθι που βιώνει ένα καταπιεσμένο σεξουαλικά γυναικείο μυαλό. Σαν ελεύθερο συνειρμό στον καναπέ του ψυχαναλυτή.

Σας λείπουν τα παραμύθια στην εποχή μας;

Όποιος θέλει να ζήσει παραμύθι το ζει, ανεξαρτήτως εποχής. Τώρα τι παραμύθι ζει, και τι συνέπειες έχει αυτό το παραμύθι είναι μία άλλη ιστορία. Η δουλειά μου βασίζεται στο παραμύθι. Η δουλειά του ηθοποιού και του σκηνοθέτη είναι ακριβώς αυτό. Να εξιστορεί παραμύθια.

Έχουμε ανάγκη τη συλλογική αντίληψη της πραγματικότητας ή την προσωπική;

Νομίζω ότι η έννοια της πραγματικότητας είναι κάτι καθαρά υποκειμενικό. Δεν μπορεί να είναι κάτι συλλογικό. Σίγουρα όμως έχουμε ανάγκη από κοινωνική συνείδηση.

Τι θα ήταν διαφορετικό στη χώρα μας αν ήμασταν φορείς κοινωνικής συνείδησης;

Η παιδεία θα ήταν ανώτερη. Θα έλειπαν οι ακροδεξιές και φασιστικές τάσεις. Θα υπήρχε σεβασμός στο παλιό και στο καινούργιο. Σεβασμός στη διαφορετικότητα. Είναι τόσα πολλά που θα ήταν διαφορετικά. Η κοινωνική συνείδηση είναι, νομίζω, η βάση της ανάπτυξης των κοινωνιών.

Papadopoulos Dimos proves
Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος με τη Θάλεια Ματίκα στις πρόβες του «Στριψίματος της βίδας». 

Πως μεταφράζετε την έννοια «στρίψιμο της βίδας» σε κοινωνικό επίπεδο; Είναι μια εποχή – στην Ελλάδα και παγκοσμίως – που περιγράφεται από αυτήν;

Η αγγλική έκφραση “The turn of the screw”, που κυριολεκτικά στα ελληνικά μεταφράζεται ως «Το στρίψιμο της βίδας», δεν συσχετίζεται απαραίτητα με την έννοια της τρέλας, όπως συμβαίνει με την ελληνική έκφραση. Επειδή όμως το θέμα της τρέλας είναι βασικό στο μυθιστόρημα η ελληνική μετάφραση ίσως και να είναι πιο εύστοχη από την πρωτότυπη αγγλική. Το “turn of the screw” θα μπορούσε περιγραφικά να μεταφραστεί ως ‘Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι’ ή ως ‘ Η χαριστική βολή”. Ναι. Ίσως όλες αυτές οι εκφράσεις εκφράζουν την σημερινή κοινωνικοπολιτική ελληνική και παγκόσμια κατάσταση. Το ποτήρι ξεχείλισε, δόθηκε η χαριστική βολή και έστριψε η βίδα. Ο συνειρμός είναι άμεσος και δεν νομίζω ότι χρειάζεται περαιτέρω να αναλυθεί.

Προσπαθείτε να διατηρείτε αποστάσεις από αυτή την αποκαρδιωτική πραγματικότητα;

Προσπαθώ πάντα να επικεντρώνομαι στα θετικά.

Δώστε μου μερικά παραδείγματα.

Ο ήλιος. Η θάλασσα. Οι φίλοι. Οι σχέσεις. Η δουλειά μου. Για τον κάθε άνθρωπο είναι διαφορετικά.

Πηγή:www.monopoli.gr

in Δημοσιεύματα 0 comments

To Στρίψιμο της βίδας: Φαντάσματα (και άλλα δαιμόνια) στο Θέατρο Άνεσις

ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ, 4/1/2017

Από την Ιλειάνα Δημάδη

 

Ιστορία τρόμου; Ψυχολογικό θρίλερ; Αλληγορία για τους εσωτερικούς μας δαίμονες; Όπως κι αν έχει, από τις 10/1 το Θέατρο Άνεσις στοιχειώνεται από δύο ορφανά παιδιά, μια αινιγματική γκουβερνάντα και πολλά φαντάσματα. Διότι το «Στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς ανεβαίνει από τον Δημοσθένη Παπαδόπουλο με τη Θάλεια Ματίκα και τον Ιάσονα Παπαματθαίου. Λίγο πριν από την πρεμιέρα «ανακρίνουμε» τους βασικούς συντελεστές του.

Γύρω από το αναμμένο τζάκι, μια παρέα ακούει με κομμένη την ανάσα μια πολύ παράξενη ιστορία για μια γκουβερνάντα, η οποία αρχίζει να βλέπει απειλητικά οράματα όταν αναλαμβάνει τη φροντίδα δύο ορφανών παιδιών σε ένα παλιό ερημικό σπίτι… Έτσι ξεκινά το «Στρίψιμο της βίδας», η παράδοξη αυτή ιστορία φαντασμάτων του Χένρι Τζέιμς, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1898 κι έκτοτε στοιχειώνει την παγκόσμια λογοτεχνία, ενώ έχει μεταφερθεί στο θέατρο, στην όπερα, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση – χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ομότιτλη όπερα του Μπέντζαμιν Μπρίτεν (1954 ) όσο και οι ταινίες «Οι αθώοι» (1961 ) με την Ντέμπορα Κερ και «Οι άλλοι» (2001 ) με τη Νικόλ Κίντμαν.

Στο Άνεσις θα δούμε τη νουβέλα του Τζέιμς να ζωντανεύει στη θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία του Δημοσθένη Παπαδόπουλου. Ας σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που το «Στρίψιμο της βίδας» μεταφέρεται στο ελληνικό θέατρο. η εξαιρετική παράσταση του Θωμά Μοσχόπουλου στον Εξώστη του Αμόρε το 2000, με τους Άννα Μάσχα και Αργύρη Ξάφη, αποτελεί σημείο αναφοράς. «Δεν θα δείτε μια απλή θεατρική διασκευή. Είναι περισσότερο ένας ελεύθερος ή αυθαίρετος συνειρμός», μας προϊ­δεάζει ο σκηνοθέτης της τωρινής παράστασης Δημοσθένης Παπαδόπουλος. «Διαβάζοντας το έργο, με συνεπήραν πολύ περισσότερο ο φόβος και οι προβολές της νεαρής γκουβερνάντας πάνω στα παιδιά παρά η ύπαρξη φαντασμάτων. Ο Τζέφρι Χάτσερ, που διασκεύασε πρώτος το έργο για το θέατρο, αναφέρει ότι τα φαντάσματα δεν πρέπει να παρουσιαστούν επί σκηνής. Γιατί αν παρουσιαστούν σημαίνει ότι υπάρχουν. Στην παράστασή μας τα φαντάσματα υπάρχουν. Είναι ο κρυμμένος εαυτός των ηρώων. Της γκουβερνάντας και του θείου. Οι πλευρές του εαυτού τους που φοβούνται να φανερώσουν. Το τρομακτικό στο έργο δεν είναι η ύπαρξη των φαντασμάτων, αλλά­ ότι ο καταπιεσμένος εαυτός των ηρώων εμφανίζεται και οι ήρωες τον αποκαλούν φάντασμα».

Έργο για δύο πρόσωπα και πολλούς εαυτούς: Η μία εκ των δύο πρωταγωνιστών της παράστασης, η Θάλεια Ματίκα, διευκρινίζει: «Η γκουβερνάντα που υποδύομαι είναι μια καταπιεσμένη γυναίκα. Έχει μεγαλώσει σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον πουριτανισμού κι έχει γαλουχηθεί με ακραία συντηρητικές αντιλήψεις. Όταν, λοιπόν, φτάνει στην έπαυλη γοητευμένη από τον κύριο του σπιτιού, ο οποίος είναι απών, οι φοβίες της βγαίνουν στην επιφάνεια και προσωποποιούνται στα άτομα που την περιβάλλουν». Φαντάσματα θα δούμε τελικά; «Σύμφωνα με την πλειονότητα των ανθρώπων της σύγχρονης κοινωνίας, φαντάσματα δεν υπάρχουν», διαπιστώνει η Θάλεια Ματίκα. «Για τη γυναίκα που υποδύομαι όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Εκφράζει μια τόσο έντονη συναισθηματικά επιχειρηματολογία για τα πράγματα που βλέπει και αφουγκράζεται, που σε παρασύρει σε ένα παιχνίδι ακροβασίας μεταξύ λογικής και παράνοιας. Εκεί ίσως ξεκινάει το στρίψιμο της βίδας των θεατών. Καθένας μπορεί να κάνει τους δικούς του συνειρμούς πάνω στην ιστορία που παρακολουθεί χωρίς να είναι ποτέ σίγουρος για το τι συμβαίνει πραγματικά. Η υποκειμενική αντίληψη είναι διαφορετική για καθέναν από τους ήρωες που εμφανίζονται επί σκηνής. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, κάτι ανάλογο φαντάζομαι ότι θα ισχύει και για τους θεατές».

Είναι ένα αινιγματικό θρίλερ για δυνατούς λύτες. «Όλα ξεκινούν από την ερωτική έλξη της γκουβερνάντας και του θείου», μας εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Και όλα εξελίσσονται σαν ένα άγριο κι εφιαλτικό παραμύθι μέσα στο ερωτικά και σεξουαλικά καταπιεσμένο μυαλό της ηρωίδας. Ο φόβος. Η απωθημένη επιθυμία. Ο τρόμος μπροστά στη συναισθηματική σύνδεση. Ο πουριτανισμός. Τα κοινωνικά και θρησκευτικά “πρέπει”. Οι ψυχαναλυτικοί καθρέφτες. Η πολλαπλότητα του εαυτού. Το κακό μέσα μας. Το κακό στον άλλον. Οι προβολές. Η καχυποψία. Η προκατάληψη. Ένα τρομακτικό όνειρο που ξεδιπλώνεται ψυχαναλυτικά με τη μορφή ενός παραμυθιού. Με τη μορφή ενός ονείρου. Ενός εφιάλτη. Ενός ζωγραφικού πίνακα. Ή ακόμη και με τη μορφή ενός δημοτικού τραγουδιού».

O Ιάσων Παπαματθαίου, γιος του γνωστού ηθοποιού Τάκη Παπαματθαίου, μας λέει για τη συμμετοχή του στο «Στρίψιμο»: «Μετά τον ενθουσιασμό ήρθε ο φόβος στη σκέψη ότι πρέπει να τα βγάλω εις πέρας με τέσσερις διαφορετικούς ρόλους σε ένα έργο τόσο ωραίο κι ενδιαφέρον. Κατά τη διάρκεια των προβών όμως συνειδητοποίησα ότι δεν είναι ακριβώς τέσσερις ρόλοι αλλά ένας, ο άντρας, σε αντιστοιχία με τον ρόλο της Θάλειας που είναι η γυναίκα. Αυτοί οι δύο ρόλοι μπλέκονται σε ένα παιχνίδι εξερεύνησης ο ένας του άλλου. Σε ένα μάλλον επικίνδυνο παιχνίδι. Όλα είναι διφορούμενα. Μπλέκεται το συνειδητό με το υποσυνείδητο. Το μητρικό με το σεξουαλικό, το συντροφικό με το φιλικό, με έναν τρόπο θαυμάσιο. Για μένα σίγουρα δεν είναι μια ιστορία φαντασμάτων, είναι μια ιστορία­ των εσωτερικών μας δαιμόνων. ­Είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ».

Η ειρωνεία είναι πως, μολονότι­ το «Στρίψιμο τη βίδας» μπορεί να προκαλέσει ανατριχίλες ακόμη και στους πιο κυνικούς, για τον ίδιο τον συγγραφέα του δεν ήταν τίποτε άλλο παρά «μια διασκέδαση», «ένα προϊόν καθαρής εφευρετικότητας και ψυχρού καλλιτεχνικού σχεδιασμού»! Πάντως, ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος παραδέχεται ότι αφέθηκε στην ιστορία και λειτούργησε συνειρμικά και αυθαίρετα. «Έβαλα τα φαντάσματα επί σκηνής», μας λέει και συμπληρώνει: «Άλλαξα τα ονόματα των ηρώων. Πείραξα την πλοκή. Κράτησα από το μυθιστόρημα του Τζέιμς κομμάτια που εξυπηρετούν τη δική μου σύνδεση με την ιστορία και άφησα στην άκρη άλλα. Έφτιαξα το δικό μου όνειρο. Τον δικό μου εφιάλτη. Σαν να ξάπλωνα στον καναπέ του ψυχαναλυτή. Άφησα τον εαυτό μου να μπει ελεύθερα μέσα στο βιβλίο κι έκανα τους δικούς μου ελεύθερους συνειρμούς. Ελπίζω με το κείμενο και την παράσταση να κάνετε κι εσείς τους δικούς σας…»

 

in Δημοσιεύματα 0 comments

Δημοσθένης Παπαδόπουλος: «Ο ρόλος του καλλιτέχνη εξασθενεί και αυτό είναι δείγμα μεσαίωνα»

ΑΥΓΗ

Οι Έλληνες καλλιτέχνες έχουν να ζηλέψουν από τους Ευρωπαίους την οργάνωση, τη σκληρή δουλειά και την ολοκληρωμένη Παιδεία. Από ταλέντο δεν υστερούν

Τις σκέψεις του για την κρίση που «έβγαλε στην επιφάνεια τον κρυμμένο εαυτό της χώρας και των ανθρώπων της», αλλά που ως «μια θλιβερή κατάσταση δεν φαίνεται έως στιγμής να μπορεί να γεννήσει τέχνη», μοιράζεται ο ηθοποιός Δημοσθένης Παπαδόπουλος με αφορμή την παράσταση «Το στρίψιμο της βίδας», βασισμένης στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χένρι Τζέιμς, που σκηνοθετεί ο ίδιος στο Θέατρο Άνεσις και η οποία κάνει πρεμιέρα την Τρίτη 10 Ιανουαρίου.

Διαπιστώνει πως «το θέατρο και γενικότερα η τέχνη περνά μεγάλη κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη» και δεν διστάζει να ομολογήσει πως, «ακόμα και αν φανεί κυνικό ή απαισιόδοξο, η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Ο ρόλος του καλλιτέχνη στην κοινωνία εξασθενεί εδώ και χρόνια όλο και περισσότερο. Είναι λυπηρό. Αυτό είναι ένα πολύ αρνητικό γεγονός στην εποχή μας. Είναι δείγμα μεσαίωνα».

Ο ίδιος συνεχίζει ακόμα να σοκάρεται από τον εγωισμό και την αγένεια, να τρομάζει από τον ερασιτεχνισμό και την ημιμάθεια, αλλά προσπαθεί να «παραμένει παιδί, αθώος και ανοιχτός» απέναντι στα κείμενα, τα έργα και τους ανθρώπους. Επιμένει πως «μόνο προσωπικά μπορείς να μιλήσεις μέσω της τέχνης» και αποκαλύπτει πως ο ίδιος σκηνοθετώντας παρατηρεί επί της ουσίας τον εαυτό του.

 

Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση

 

* Πριν από μερικά χρόνια βρεθήκατε στο Βερολίνο όπου ζήσατε για καιρό και συνεργαστήκατε με γερμανικά θέατρα. Επιστρέψατε και επιλέξατε τη σκηνοθεσία αντί της υποκριτικής. Γιατί φύγατε και πόσο ίδια ή διαφορετική βρήκατε τη χώρα και τους ανθρώπους της;

Έφυγα γιατί ήθελα να γνωρίσω καινούργια πράγματα. Χρειαζόμουν ανανέωση. Νέες προκλήσεις. Κάτι καινούργιο να με κινητοποιήσει. Με την επιστροφή μου στην Ελλάδα είδα τη χώρα και τους ανθρώπους αλλαγμένους. Προς το χειρότερο φυσικά. Μιζέρια, οικονομική εξαθλίωση, αλλά και εγωισμός, φθόνος, μοιρολατρία. Στην πορεία κατάλαβα ότι δεν άλλαξε ούτε η χώρα ούτε οι άνθρωποι. Απλά η κρίση έβγαλε στην επιφάνεια τον κρυμμένο εαυτό της χώρας και των ανθρώπων. Το περιτύλιγμα είχε σκιστεί και αποκαλύφθηκε το μίζερο εσωτερικό. Αυτό που κρυβόταν τόσα χρόνια κάτω από τα φρου – φρου και τα αρώματα.

 

* Τι σας σοκάρει και τι σας τρομάζει σήμερα εδώ; Τι σας ηρεμεί και σας γοητεύει;

Με σοκάρει ο εγωισμός και η αγένεια. Με τρομάζει ο ερασιτεχνισμός και η ημιμάθεια. Με ηρεμεί ένα ποτό σε κάποια μπαράκια στο κέντρο της Αθήνας, ένα καλό φαγητό με φίλους, μία βόλτα στον ήλιο. Με γοητεύει το διπλό πρόσωπο της πόλης. Η μεταμόρφωση του μπετονένιου τέρατος της μέρας στη μοιραία και σαγηνευτική πόρνη της νύχτας. Η Αθήνα είναι μία πόλη που συνδυάζει χαρακτηριστικά που σπάνια τα βρίσκεις σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.

 

* Τι σας άφησε η συνάντηση με το ευρωπαϊκό και το γερμανικό θέατρο; Σας λείπει κάτι από αυτήν έτσι ώστε να επιστρέφατε;

Με έκανε πιο δυνατό. Επίσης με γνώρισε με συγγραφείς με τους οποίους δεν είχα ως τότε ασχοληθεί. Με έκανε να έρθω πιο κοντά σε μια επαγγελματική πρακτική ως προς τη σκηνοθεσία. Με έφερε κοντά σε μία γλώσσα που τη θεωρώ εξίσου σημαντική με την ελληνική. Φυσικά και θα επιστρέψω και φυσικά ήταν μία πολύ μεγάλη εμπειρία για τη ζωή μου και για τη δουλειά μου».

 

* Πόσο δυνατός και καταλυτικός παραμένει ο ρόλος του καλλιτέχνη απέναντι στην εποχή;

Ίσως φανεί κυνικό ή απαισιόδοξο, αλλά ποτέ δεν πίστεψα ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Ο ρόλος του καλλιτέχνη στην κοινωνία εξασθενεί εδώ και χρόνια όλο και περισσότερο. Είναι λυπηρό. Αυτό είναι ένα πολύ αρνητικό γεγονός στην εποχή μας. Είναι δείγμα μεσαίωνα. Το μόνο όμως που μπορεί να κάνει ένας καλλιτέχνης είναι να θέσει κάποια ερωτήματα. Ούτε δρόμους μπορεί να ανοίξει, ούτε απαντήσεις οφείλει να δώσει.

 

* Πόσο άλλαξε ή πόσο ίδιο παραμένει το θέατρο στην Ελλάδα από τότε που φύγατε; Οι Έλληνες καλλιτέχνες έχουν κάτι να ζηλέψουν από τους Ευρωπαίους;

Ομολογώ ότι δεν έχω παρακολουθήσει στενά το ελληνικό θέατρο τα τελευταία έξι χρόνια που έλειπα. Απ’ όσο όμως μπορώ να κρίνω από συζητήσεις με φίλους ή από τις λίγες παραστάσεις που έχω δει, σίγουρα έχει αλλάξει προς το χειρότερο. Ίσως είναι και αναπόφευκτο κάτι τέτοιο, όταν πια οι περισσότεροι καλλιτέχνες δεν μπορούν να ζήσουν από το επάγγελμά τους. Αυτό οδηγεί σε προχειρότητα, σε ερασιτεχνισμό, σε γενικότερη μιζέρια. Δεν ήρθε ακόμα ίσως ο καιρός που αυτή η θλιβερή κατάσταση θα γεννήσει τέχνη. Όπως συνέβαινε παλιότερα σε ανάλογες περιπτώσεις. Ίσως δεν έρθει ποτέ αυτός ο καιρός. Θα δείξει. Νομίζω όμως ότι το θέατρο και γενικότερα η τέχνη περνά μεγάλη κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάζεται μόνο στην Ελλάδα. Οι Έλληνες καλλιτέχνες έχουν να ζηλέψουν από τους Ευρωπαίους την οργάνωση, τη σκληρή δουλειά και την ολοκληρωμένη Παιδεία. Από ταλέντο δεν υστερούν.

 

* Ένας ελεύθερος συνειρμός πάνω στο έργο του Χένρι Τζέιμς, γράφει ο υπότιτλος της παράστασης «Το στρίψιμο της βίδας» που σκηνοθετείτε στο «Άνεσις». Σε τι συνίσταται αυτός ο ελεύθερος συνειρμός;

Το μυθιστόρημα του Χένρι Τζέιμς είναι πολυεπίπεδο. Είναι ένα κείμενο που επιδέχεται πολλές ερμηνείες και σε αυτό ακριβώς οφείλεται το γεγονός ότι πρόκειται για ένα αριστούργημα της λογοτεχνίας. Αφήνει τον αναγνώστη να κάνει τους δικούς του συνειρμούς. Η Ιστορία είναι σαν ένα αίνιγμα που μπορεί να έχει πολλαπλές εξηγήσεις. Διαβάζοντας λοιπόν το βιβλίο έκανα κι εγώ τους δικούς μου συνειρμούς. Η διασκευή και η παράσταση βασίζεται στα δευτερόλεπτα του αόριστου και περίεργου φόβου που αισθάνεται κάποιος πριν πάρει την απόφαση να εκτεθεί και να αφεθεί συναισθηματικά, ερωτικά ή ακόμα και σεξουαλικά. Στον φόβο αυτόν που μας έχει φορεθεί από την κοινωνία, τη θρησκεία και τον πουριτανισμό. Πρόκειται για τον εφιάλτη ή την άγρια περιπέτεια που βιώνει κανείς αυτά τα ελάχιστα δευτερόλεπτα.

 

* Ποια είναι τα στοιχεία του μυθιστορήματος που σας γοήτευσαν και πώς γίνονται σκηνική αφήγηση;

Δεν αντιμετώπισα καθόλου το κείμενο σαν θρίλερ. Παρ’ όλο που πολύ το θεωρούν ως τέτοιο. Έχουν γίνει μάλιστα και ταινίες θρίλερ βασισμένες στο βιβλίο. Είδα την Ιστορία σαν ένα ψυχαναλυτικό ταξίδι της ηρωίδας. Με ερέθισαν πολύ οι προβολές της ηρωίδας πάνω στα παιδιά. Οι έννοιες της αθωότητας και της αγνότητας ως αξίες που καθορίζονται από την κοινωνία και τη θρησκεία και πως αυτές καθορίζουν τον χαρακτήρα μας και προκαλούν τους φόβους μας. Τα υποτιθέμενα φαντάσματα της Ιστορίας τα αντιμετωπίζω ως κομμάτια του καταπιεσμένου εαυτού της ηρωίδας. Το τρομακτικό στην ιστορία δεν είναι η ύπαρξη φαντασμάτων αλλά ότι η ηρωίδα βλέπει κομμάτια του εαυτού της και τα αποκαλεί φαντάσματα γιατί φοβάται να τα αντιμετωπίσει. Στην παράσταση, λοιπόν, τα φαντάσματα είναι ορατά επί σκηνής. Ως οι άλλοι εαυτοί.

 

* Πόσο προσεγγίζετε τα κείμενα βιωματικά και πόσο αντλείτε από την ερμηνευτική σας διαδρομή ως ηθοποιός;

Ως σκηνοθέτης καλούμαι κάθε φορά να αφηγηθώ μία ιστορία και αυτό που με αφορά είναι να αφηγούμαι σωστά το παραμύθι. Προσπαθώ να είμαι παιδί. Αθώος και ανοιχτός ως προς το κείμενο, αλλά και ως προς τους συνεργάτες. Το κείμενο, βέβαια, πρέπει να χτυπάει άμα τη αναγνώσει κάποια χορδή μέσα μου. Η ιστορία που διηγείται πρέπει να συνδέεται με κάποιον τρόπο με κάτι δικό μου. Νομίζω ότι μόνο προσωπικά μπορείς να μιλήσεις μέσω της τέχνης. Ο σκηνοθέτης δηλαδή δίνει τη δική του ερμηνεία στην ιστορία. Βάζει τα δικά του ερωτηματικά. Το γεγονός ότι είμαι και ηθοποιός ίσως βοηθά στη σχέση μου με τους ηθοποιούς. Στην πραγματικότητα όμως ποτέ δεν ξεχώρισα τις δύο αυτές λειτουργίες. Ο καλός ηθοποιός είναι μ’ έναν τρόπο και σκηνοθέτης. Και ο σωστός σκηνοθέτης πρέπει να είναι μ’ έναν τρόπο και ηθοποιός. Σκηνοθετώντας παρατηρώ επί της ουσίας τον εαυτό μου από έξω.

in Δημοσιεύματα 0 comments

Δημοσθένης Παπαδόπουλος: Το “Στρίψιμο της βίδας” ως άγριο παραμύθι

CultureNow.gr
Συνέντευξη στην Αναστασία Ρίζου
Δευτέρα, 2 Ιανουαρίου 2017
Δημοσθένης Παπαδόπουλος: Το

Από τα πρώτα χρόνια που εμφανίστηκε στο θέατρο και τον κινηματογράφο τη δεκαετία του ‘90, πολλοί μιλούσαν για έναν ταλαντούχο ζεν πρεμιέ και προέβλεπαν για αυτόν ένα λαμπρό μέλλον. Ο ΔημοσθένηςΠαπαδόπουλος, καλούμενος συχνά να ερμηνεύσει δύσκολους και απαιτητικούς ρόλους, δεν δίστασε από αρκετά νωρίς να καταπιαστεί και με την σκηνοθεσίασπουδαίων έργων ρεπερτορίου. Τέλη της δεκαετίας του 2000 και ενώ η κρίση άρχιζε να αφήνει τα αποτυπώματά της, πήρε τη μεγάλη απόφαση να φύγει στην Γερμανία και χωρίς ούτε ο ίδιος ίσως να το περιμένει, έπαιξε σε σημαντικές παραστάσεις του εκλεκτού βερολινέζικου θεάτρου.

 

Με την έλευση του 2017, ανεβαίνει στο ΘέατροΆνεσις το αινιγματικό «ΣτρίψιμοτηςΒίδας», του ΧένριΤζέιμς, σε δική του σκηνοθεσία και με αφορμή την παράσταση , μας μιλά για το έργο και το πώς έχει διαμορφωθεί σήμερα, η καλλιτεχνική του οπτική.

 

Συνέντευξη: Αναστασία Ρίζου

Cul. N.: «Το στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς, ένα ιδιαίτερο κείμενο που έχουμε σπάνια την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο σανίδι, ανεβαίνει στο Θέατρο «Άνεσις». Σε ποια στοιχεία έχετε εστιάσει περισσότερο ως σκηνοθέτης και διασκευαστής;

Δημοσθένης Παπαδόπουλος: Το κείμενο από μόνο του είναι πολυπρισματικό. Δέχεται πολλές ερμηνείες. Είναι ένα αριστούργημα της λογοτεχνίας. Γι΄ αυτό άλλωστε έχει ανέβει στο θέατρο, στην όπερα και έχει γίνει και τρεις φορές ταινία. Σε αυτό το έργο στηρίχτηκε και η γνωστή ταινία « οι Άλλοι».  Μία γκουβερνάντα προσλαμβάνεται σε έναν πύργο για να προσέχει δύο παιδιά και αρχίζει να βλέπει τα φαντάσματα δύο υπηρετών που δούλευαν στο παρελθόν στον πύργο και έχουν πεθάνει. Το κείμενο θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ως θρίλερ . Ένα ψυχολογικό θρίλερ. Προσωπικά είδα το έργο σαν έναν εφιάλτη. Δεν το αντιμετωπίζω σαν θρίλερ. Δεν θεωρώ ότι υπάρχουν φαντάσματα. Τα φαντάσματα στην δική μου διασκευή είναι ο καταπιεσμένος εαυτός των ηρώων. Είναι οι φόβοι της γκουβερνάντας που μετουσιώνονται σε φαντάσματα. Είδα το έργο ψυχαναλυτικά. Σαν έναν εφιάλτη. Σαν ένα όνειρο. Σαν ένα άγριο παραμύθι.

 

Cul. N.: Πόσο κοντά είναι η παράσταση στην εκδοχή του βιβλίου;

 

Δ. Π.: Η εκδοχή του βιβλίου είναι ανοιχτή. Επιτρέπει στον αναγνώστη να κάνει τους δικούς τους συνειρμούς. Η διασκευή που έκανα και η παράσταση είναι ο δικός μου ελεύθερος και ίσως αυθαίρετος συνειρμός πάνω στο έργο. Η ουσία του έργου βέβαια υπάρχει. Η παράσταση είναι κι αυτή ανοιχτή στο να κάνει ο θεατής τους δικούς του συνειρμούς.

 

Cul. N.: Εσάς προσωπικά τι σας γοητεύει ιδιαίτερα στο συγκεκριμένο έργο;

 

Δ. Π.: Αυτό που εμένα με ενδιέφερε στο έργο είναι η κριτική του στάση απέναντι στον φόβο. Απέναντι στον συντηρητισμό και στην καταπίεση. Η γκουβερνάντα ζει αυτό το άγριο και εφιαλτικό παραμύθι φαντασμάτων λόγω της καταπιεσμένης της φύσης. Λόγω της άρνησής της να εμπλακεί συναισθηματικά, σωματικά, σεξουαλικά. Αυτό σταδιακά την οδηγεί στην τρέλα.

 

Cul. N.: Η σημαντική εμπειρία του Βερολίνου τι σας έχει διδάξει ως ηθοποιό και σκηνοθέτη;

Δ. Π.: Ως ηθοποιό και σκηνοθέτη δεν μπορώ να πω. Δεν ξέρω. Ως άνθρωπο με έκανε πιο ανοιχτό. Πιο δεκτικό. Λιγότερο αγχωτικό. Πιο συμφιλιωμένο με τον εαυτό μου και τους άλλους.

Cul. N.: Πώς κρίνετε το ελληνικό πολιτιστικό τοπίο μετά από αυτήν την ολιγόχρονη απομάκρυνση από την Ελλάδα;

 

Δ. Π.: Θλιβερό.

Cul. N.: Με ποια κριτήρια επιλέγετε συνήθως τις συνεργασίες και τα έργα με τα οποία καταπιάνεστε;

 

Δ. Π.: Το πρώτο και βασικό κριτήριο είναι οι συνεργάτες. Επίσης ένα βασικό κριτήριο είναι, αν μέσω του έργου, που κάθε φορά μου προτείνεται,  μπορώ κάτι συγκεκριμένο να πω. Αν η ιστορία με κινητοποιεί να ψάξω κάτι δικό μου. Και το τρίτο κριτήριο  τα χρήματα.

 

Cul. N.: Αυτήν την περίοδο δραστηριοποιείστε και σε άλλα θεατρικά πράγματα, εκτός του «Στριψίματος της βίδας». Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτά;

 

Δ. Π.: Αυτήν την στιγμή παίζεται το «ΠάρτιΓενεθλίων» του Πίντερ στο «ΑπόΜηχανής» θέατρο σε δική μου μετάφραση και σκηνοθεσία.

Cul. N.: Τι περιλαμβάνει η συνέχεια για εσάς;

Δ. Π.: Την άνοιξη επιστρέφω Βερολίνο και μετά για Αμβούργο για μία τρίμηνη παραγωγή στο Ernst Deutsch Theater, όπου θα συμμετάσχω σαν ηθοποιός . Για τον επόμενο χειμώνα συζητώ κάποιες επόμενες σκηνοθεσίες στην Αθήνα, αλλά ακόμα τίποτα δεν είναι ανακοινώσιμο.

Βρείτε το άρθρο στο http://www.culturenow.gr/54435/dhmosthenhs-papadopoylos-to-stripsimo-ths-vidas-ws-agrio-paramythi

in Δημοσιεύματα 0 comments

Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος άφησε το Βερολίνο για αυτή την παράσταση

ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΕΣΙΣ

φωτογραφία: facebook

Iefimerida.gr
Από την Κατερίνα Πουλοπούλου
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος αφήνει για λίγο το Βερολίνο όπου ζει τελευταία χρόνια και αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία μίας παράστασης στο θέατρο Άνεσις.

Από 10 Ιανουαρίου παρουσιάζει το αριστουργηματικό μυθιστόρημα τρόμου «Το στρίψιμο της βίδας» του Χένρι Τζέιμς, με τους Θάλεια Ματίκα και Ιάσονα Παπαματθαίου.

Μια παράσταση για δύο πρόσωπα ανάμεσα στο πραγματικό και το υπερπραγματικό, την αίσθηση και την παραίσθηση, την αγωνία, την υπαινικτικότητα και τον ίδιο τον φόβο του θανάτου.

 

Ο ηθοποιός, άλλοτε ως παρατηρητής και άλλοτε ως σκηνοθέτης καθοδηγεί τους ηθοποιούς του, μέσα στον σκοτεινό κόσμο του Τζέιμς.

Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος έχει τη συνολική επιμέλεια της παράστασης, μιας και εκτός από τη σκηνοθεσία, έχει κάνει τη διασκευή, τη μουσική επιμέλεια και τους φωτισμούς.

Οι πρόβες έχουν ήδη ξεκινήσει: 

Η γκουβερνάντα, φτωχή κόρη ενός πάστορα, διαβάζοντας μια αγγελία έρχεται σ’ επικοινωνία με το μελλοντικό αφεντικό της και σύντομα αναλαμβάνει χρέη παιδαγωγού.

Ο γοητευτικός κύριός της, της έθεσε έναν όρο ̇ να μην τον ενοχλήσει ποτέ.

Η κοπέλα καταφθάνει στο εξοχικό σπίτι, γοητεύεται από τη γνωριμία με τη μικρή της μαθήτρια ενώ ύστερα από δύο μέρες γνωρίζει και τον νεαρό μαθητή της ο οποίος επιστρέφει από το σχολείο στο οποίο φοιτούσε, αποβεβλημένος εξαιτίας της διαγωγής του.

Σταδιακά, η γκουβερνάντα αρχίζει να βλέπει φασματικές παρουσίες που δεν γνωρίζει και καταλήγουν να γίνουν για την ίδια εμμονή.

Εγκλωβισμένη σε ένα παιχνίδι νοητικών παραδοξοτήτων, μυστηριωδών σκιών και μεταφυσικής ατμόσφαιρας παρακολουθεί το φανταστικό να εισβάλλει στην καθημερινότητα και να της επιβάλλεται ως μία πιθανή εκδοχή της πραγματικότητας.

Πρεμιέρα στις 10 Ιανουαρίου 2017

Παίζουν: Θάλεια Ματίκα, Ιάσων Παπαματθαίου
Διασκευή – Σκηνοθεσία – Μουσική επιμέλεια -Φωτισμοί: Δημοσθένης Παπαδόπουλος
Θέατρο ΑΝΕΣΙΣ, Λ. Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι, Τηλ.2107488881

Πηγή: Ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος άφησε το Βερολίνο για αυτή την παράσταση [φωτογραφίες & τρέιλερ] | iefimerida.grhttp://www.iefimerida.gr/news/307082/o-dimosthenis-papadopoylos-afise-verolino-gia-ayti-tin-parastasi-fotografies-treiler#ixzz4SzwYqsYD

in Δημοσιεύματα 0 comments
Page 1 of 512345